 "Balladyna": tragedia w pięciu aktach Juliusza Słowackiego. Utwór powstał podczas pobytu autora w Szwajcarii w 1834, został wydany pięć lat później w Paryżu, a po raz pierwszy wystawiony we Lwowie w 1862. Dramat został pomyślany jako pierwsza część cyklu sześciu kronik o bajecznych dziejach Polski. Pomysł tytułu wywodzi się od słowa "ballada";, nazwy gatunku literackiego charakterystycznego dla epoki romantyzmu, będącego poetycką wersją podań i pieśni ludowych. Akcja rozgrywa się w czasach legendarnych, w okolicach jeziora Gopło, niedaleko Gniezna. Książę Kirkor nie może znaleźć odpowiedniej kandydatki na żonę. Udaje się po radę do Pustelnika, który podsuwa mu myśl, by szukał przyszłej żony wśród prostego ludu. Kirkor trafia do chaty ubogiej Wdowy, która ma dwie córki, Alinę i Balladynę. Swawolny duszek Skierka, poddany wodnej nimfy Goplany zazdrosnej o uczucia Grabca, zakochanego w Balladynie, powoduje, że książę nie może się zdecydować ani wybrać między siostrami. Skierka podpowiada rozwiązanie Kirkorowi, proponując, aby pojął za żonę tę dziewczynę, która nazbiera więcej malin w lesie. Podczas wyprawy do lasu Balladyna zabija siostrę, a świadkiem jej zbrodni jest wiejski chłopiec Grabiec, przemieniony przez nimfę Goplanę w drzewo. Na czole zabójczyni pojawia się krawawa plama, którą odtąd musi ukrywać pod czarną wstążką. Balladyna po wyjściu za mąż odcina się od swojej przeszłości i rodziny. Nawiedza ją widmo Aliny. Jest niewierna Kirkorowi. Za wszelką cenę stara się zdobyć koronę Lechitów i ogłosić królem. W końcu Balladyna osiągnęła cel, pozbywając się po drodze sprzymierzeńców, wrogów oraz Kirkora. W chwili koronacji podaje truciznę rycerzowi Kostrynowi, uśmiercając ostatniego świadka swoich licznych zbrodni. Po jej koronacji lekarz prosi o sąd nad zabójcą Kostryna i Aliny, a Wdowa żąda osądzenia niegodziwej córki, której imienia nie podaje (nie chcąć wyjawić tajemnicy umiera podczas tortur). Balladyna wydaje wyrok śmierci, tym samym skazując siebie. W tym momencie spada piorun, który ją zabija. W dramacie Słowackiego na plan pierwszy wysuwa się problematyka moralna. Główna bohaterka Balladyna po zabójstwie Aliny wkracza na drogę zbrodni, bezwzględnie dążąc do celu jakim jest władza. Ginie rażona piorunem i tym samym ustalony porządek świata zostaje przywrócony. Tragizm tej postaci polega na tym, że nie obawia się wydać wyroku na samą siebie. Przekonanie Balladyny, że nie ma takiej siły, która mogłaby jej zagrozić, znajduje okrutne i sprawiedliwe zakończenie.
|
A
